User:Sławobóg/sandbox

Devana by Andrey Shishkin, 2013.

Devana (/dɛvænə/; Polish: Dziewanna, [d͡ʑɛˈvan.na]) is the goddess of wild nature, forests, hunting and the moon worshiped by the Western Slavs. Her equivalents in classical mythology are Diana and Artemis.

Devana in historical sources

• And since the Lechitic state happened to be founded in an area containing vast forests and groves that the ancient people believed to be inhabited by Diana and that Diana claimed power over them, Cerera, on the other hand, was considered the mother and goddess of the harvests the country needed, [therefore] these two goddesses: Diana in their language called Dziewanna and Cerera called Marzanna enjoyed a special cult and devotion.
  • Jan Długosz, Annals or Chronicles of the Famous Kingdom of Poland (1455)
• Jupiter was called Yessa in their language, Mars was called Leda, Pluto was called Niya, Venus was called Dzidzilia, Diana was called Dzewiana, Cerera was called Marzana, they worshiped Pogoda.
  • Maciej Miechowita, Chronica Polonorum, 1521
• ...in some villages idols, Marzana and Ziewonia, put on poles, or (as old ones pretended) put on a sled, are worn, singing sadly and mournfully, around the village and openly thrown into a puddle or rivers, the custom was on the fourth Sunday of the Lent.
  • Marcin Kromer, De origine et rebus gestis Polonorum libri XXX (1555)
• Abowiem przedtym wszelakie rzeczy stworzone / Słońce / Mieśiąc / Powietrze / ktore zwali Pogwizdem / za bogi czcili. Nad to Jowisza / ktorego oni Jossa: Plutona / ktorego Ladonem: Cererę / Ktorą Nija / ktorey to był w Gnieźnie znamienity: Wenerę / ktora Marzaną: Dianę / którą Ziewonią pogańskim ięzykiem nazywali / za bogi chwalili. Takież lela y Polela / to iest / Kastora z Polluxem / tąż czćią Boską czćili y chwalili / y ieszcze y podziśdzień w wielkiey Polszcze przy biesiadach Lela y Polela ludźie / zwłaszcza na wśiach wspominaią.
  • Alexander Guagnini, Sarmatiae Europeae descriptio (1578)
• Chryste, tyś Mieszka śleporodzonego oświecił, Polskęś przywiódł do chrztu swego. Tobie ustąpił Grom, Ladon, Marzanna, Pogwizd, Ziewanna
  • Maciej Stryjkowski, Goniec cnoty do prawych szlachciców, (1574)
• Dianę, boginię łowów, swym językiem zwali Ziewonią albo Dziewanną [...] co i dziś w Wielkiej Polszcze i w Sląsku zachowują, albowiem dzieci w niedzielę Srzodpostną, uczyniwszy sobie bałwan na kształt niewiasty Ziewoniej, albo Marzanny, to jest Diany boginiej łowów, który pierwej chwalili, wetknąwszy na kij długi noszą, żałobnie śpiewając, a jeden po drugim opiewając, albo na wózku wożąc.
  • Maciej Stryjkowski, Chronicle of Poland, Lithuania, Samogitia and all of Ruthenia (1582)
• Przykazał teżwszystkim tak bogatym iako vbogim aby sie pokrzćili siodmego dnia Marca / wmiotawszy w ogień bałwany drzewiane / a kamienne potłukszy do wody... Bo przed thym leda co chwalili / Planety / Pogody / Pogwizdy / Heli / Lade / Dziewannę / to iest Dianę / Marzanę / y wiele takich
  • Marcin Bielski, Chronicle, it is History of the World (1564)
• Polacy przyjąwszy wiaręchrześciańską potłukli obrazy bałwańskie, w których czarty chwalili za bogi, wszędzie po miasteczkach i po wsiach drugie popalili, takież wszystkie modły pogańskie zagubili przez edykt albo przez rozkazanie książęce, ustawiwszy na to dzień 7 marca. Które bałwany, pisze Miechowita, że jeszcze ich widział trzy takowe potłuczone w kościele ś. Trójcy w Krakowie, gdzie długo na ziemili leżały... Marzana, tak bym rzekł, że to był bóg Mars, jako Ziewanna Diana, a Dzidzilia bogini Wenus, i Jessa bóg Jowisz, a Nia bóg piekielny Pluto, które oni obyczajem pogańskim za bogi chwalili i kościoły im budowali, dni pewne święte ustawiali, ofiary sprawowali i ku czci ich biesiady i tańce stroili... Pisze... Długosz, że też w Gnieźnie stał długo kościół ś. Nije. Mieli jeszcze i drugie swe bogi, jako Lela i Polela, które niektórzy rozumieją za Kastora i Poluksa, chwalili za boga i Żywot, Pogodę, Niepogodę, którą zwali Pochwistem, a dziś w Mazowszu zowią jeszcze Pochwiściel, chwalili i Pioruna, Ruś zwłaszcza... Także wiele innych tych błazeństwa pogańskich było.
  • Joachim Bielski, Chronice of Poland (1597)
• Była kiedyś Polska nasza ćiemnościami / kiedy miasto prawego a żywego Boga / lada Dyabelstwa / Iesze / Lady / Nije / Marzany / Ziewany / Zyzylie / Zywie / Pogody / Pochwisty / Lelipoleli / Pioruny / Gwiazdy / y Węże chwaliła
  • Jakub Wujek, Greater Postilla, (1584)