Jump to content

User:Mdd/Werkgroep Copyright op Wikiquote

From Wikiquote
[edit]

Hierbij wens ik een oproep te doen aan geïnteresseerden om zich te melden voor een werkgroep Copyright op Wikipedia. Het (voorlopig) doel van deze werkgroep is het uitzoeken en presenteren, hoe op Wikiquote volgens de gegeven wettelijke kaders quotes kunnen worden verzameld in de Wiki samenwerking.

Interesse in opzet en/of deelname van deze werkgroep

[edit]
  1. Mdd (talk) 16:17, 4 July 2018 (UTC)
  2. De Wikischim (talk) 13:31, 5 July 2018 (UTC)
[edit]
[edit]

Een eerste inventarisatie wijst uit, dat er op de Engelstalige Wikiquote, begonnen in 2003, vanaf 2005 actief gewerkt wordt aan voorschriften omtrent copyright:

Op de Nederlandstalige versie lijkt bij eerste inventarisatie copyright nauwelijks expliciet ter sprake te zijn gekomen. Om een indruk te krijgen wat er in het begin leefde zullen betrokkenen nog eens gevraagd kunnen worden. Er was een melding in de kroeg in 2006 en 2007 voordat het in 2012 ging opspelen:

  • 2004 07 18 - Start Nederlandse Wikiquote
    • 2006 03 30 - Wikiquote:De kantine melding, dat de Franse Wikiquote is gewist wegens copyrightschending, zie hier
    • 2007 03 08 - Wikiquote:De Kantine voorstel "Afbeeldingen uploaden dichtgooien" mede ivm copyright complicaties, zie hier
    • 2012 01 26: Eerste (?) quote wordt gewist met reden Copyright violation/ niet relevant, zie hier, gevolgd door eerste discussie hierover

Dit betekent niet dat copyright geen issue is geweest. Er is het gewoonterecht, dat een normale praktijk op den duur zijn eigen rechtsgeldigheid krijgt. Net als de Nederlandse Wikipedia de Engelse volgde, volgde wellicht de Nederlandse Wikiquote de Engelse practijk.

[edit]

Er zijn eigen verschillende copyrichtstrategieën mogelijk

  1. Het naïef verzamelen zonder enige voorzorg
  2. Opzet op basis van gewoonterecht met het navolgen van andere (buitenlandse) sites, zoals met de opzet van de Nederlandse Wikiquote lijkt te zijn gebeurt
  3. Opzet en onderhouden van een formeel kader van restricties, waarbij normen gesteld worden op basis van de gangbare praktijk
  4. Het pragmatisch realisme, instellen dat gereageerd moet worden op mogelijke klachten, zoals hier besproken.
  5. Het absolutisme, ofwel zoeken naar een harde vaste richtlijn. Zo'n vorm is op Nederlandse Wikiquote ingevoerd vanuit het idee, dat Wikiquote slechts als intern doel heeft om quotes te verzamelen en om deze reden geen beroep mag doen op het citaatrecht. Het citeren als zodanig dient in dit kader vermeden te worden. De ideale Wikiquote verzameling die in deze optiek gegarandeerd aan de wet voldoet is een verzameling van geen quotes.

Uiteraard is ook een combinatie mogelijk

Thema 3. Expliciet maken van doel van citeren, en verzamelen van quotes op Wikiquote

[edit]

Het huidige beleid lijkt alleen te onderkennen dat het doel van Wikiquote het verzamelen van quotes is. Ik heb dit zelf al als een intern doel bestempeld. Maar is dat een doel, of een weg om het doel te bereiken? Volgens de theorie zijn externe doelen, zaken die je in de omgeving voor de directe en indirecte betrokkenen of belanghebbers wil bewerkstelligen.

De webpagina Citeren en parafraseren, RUG (2018) spreekt in dit kader van:

"Doelen van opnemen van andermans gedachtegoed
  • Als een verankering van je eigen tekst in de context van het vakgebied. Wie zijn of haar tekst niet expliciet koppelt aan de stand van het onderzoek-tot-nu-toe, wordt algauw als naïef beschouwd.
  • Als erkenning van en respect voor het werk van andere onderzoekers. Wie deze erkenning niet aan de dag legt, wordt als arrogant beschouwd.
  • Ter ondersteuning van eigen gedachtegoed; als argumenten in een bewijsvoering.
  • Als informatie: om lezers verdere leessuggesties te geven voor aanvullende en gedetailleerder informatiebronnen..."

Nu heeft dit uiteraard betrekking op het gebruik van citeren binnen een wetenschappelijk werk. In de Wikipedia familie gaat het om citeren naast de overige projecten.

De webpagina "Quote," ensie.nl, 2013 spreekt van twee andere kaders waarin veel geciteerd wordt:

"Een quote wordt vaak toegepast bij e-mailberichten. De geadresseerden krijgen elkaars reacties (quotes) of reacties van anderen te lezen zodat de rode draad goed te volgen is. Ook in de journalistiek spelen quotes een rol bij bijvoorbeeld het aanhalen van iemands woorden in een krantenbericht..."

Ze spreken over e-mailberichten, maar het zijn ook berichten op discussiesites, en over journalistiek.

Thema 4. De voors en tegens van thematische Wikiquote artikelen

[edit]

In de afgelopen jaren is er de mening naar voren gebracht, dat de encyclopedie-achtige thematische artikelen door mij (Mdd) zijn bedacht, en al dan niet een grof schandaal zijn. Er is (meen ik) zelfs meer dan eens met opperste verbazing uitgesproken, dat er zelfs citaten uit andere encyclopedieën of woordenboeken. Dat kon toch echt niet (bron??). Dit heb ik zelf nooit zo begrepen. Ik heb die artikelen niet bedacht, maar uitgewerkt, en de praktijk om woordenboekdefinities te gebruiken is heel gangbaar...!?

Misschien zou je dit iets anders/duidelijker kunnen verwoorden? Ik snap nu niet goed waar het precies over gaat. Bondig gehouden definities zijn in ieder geval wel gebruikelijk (in feite zelfs verplicht) op citaten-pagina's waarbij het thema een standaardbegrip is. (Willekeurig voorbeeld: nl:Dood). De Wikischim (talk) 16:23, 6 July 2018 (UTC)

Thema 5. Omgang met afgeleide vormen van citeren

[edit]

Bij het thema afgeleide vormen van citeren denk ik aan de pagina's opgezet van kunstenaars, en ook sportverslaggevers (ik meen over de tour), zonder een duidelijk bronvermelding, die meen ik ook als copyrightschending zijn afgedaan. Dit heb ik zelf ook nooit begrepen, want als de bron niet exact bekend is, dan kan ook niet worden vastgesteld dat diegene dat echt gezegd heeft. Het kan om deze reden ook gewoon onjuist toegeschreven woorden zijn, die de auteur zelf heeft herinnert. In dit soort gevallen, om een vergelijkbare redenen, kunnen dit soort onvolledige citaten ook niet als copyrightschending aangemerkt worden.

In de praktijk zie je op het web ook vele sites met slechts de auteur vermeld, en niet de exacte bron. De wettekst over copyright stelt een volledige bronvermelding ook niet verplicht. Om deze reden zou je kunnen beargumenteren, dat zulk soort gezegdes om copyright redenen niet verwijderd hoeven te worden. Op de Nederlandse Wikipedia kan wellicht dezelfde werkwijze worden gehanteerd als hier om deze quotes naar de overlegpagina te verplaatsen.

Nu worden zowel hier als op Wikipedia niet altijd alle tekst naar de overlegpagina verplaatst, vooral als de omvang van de tekst te groot is... als er te veel van het origineel is overgenomen.

Thema 6. Kwantificeren van acceptabele omvang van citaten

[edit]

De wettekst schrijft voor, dat het citeren in lijn moet zijn met het maatschappelijk gangbare en aanvaardbare. Voor verschillende klasse van citaten kan hier eens naar gekeken worden, en kan een vergelijkbare voorschrijft Wikiquote:Begrenzingen van quotes worden opgesteld.

Thema 7. Gebruik van aanhalingen

[edit]

Moeten quotes al dan niet worden voorzien van aanhalingen, verplicht of vrijwillig? Wat is daarvan eigenlijk het nut? Hoe wordt dat in andere citaatverzamelingen gebruikt, en in andere landen? Verandert dat al dan niet iets aan de copyrightstatus?

Antwoord: het is in het algemeen ongebruikelijk op andere sites die focussen op het verzamelen van citaten (een voorbeeld in het Nederlands is citaten.net). Op Wikiquote-nl is dit een paar jaar geleden ingevoerd als vaste regel, omdat hiermee duidelijk wordt dat een citaat niet willekeurig ergens vandaan is geplukt en op Wikiquote gezet, maar al langer bekend was (zie hier, hier en hier voor in dit verband mogelijk relevante discussies). Terzijde, ik was en ben zelf niet per definitie tegen deze regel (en vond 'm in bepaalde gevallen zelfs wel goed werken). Het grote probleem is vooral dat de regel almaar verder werd opgerekt om ten slotte citaten die al lang bekend waren alsnog van het project af te gooien. Ik zou er dan ook niet voor pleiten om de regel ook op anderstalige versies zoals deze in te voeren. Het gevaar is namelijk te groot dat het vooral een "verstikkend" effect heeft, zoals helaas op de nl-versie is gebeurd. Het middel is hier dan erger dan de kwaal. Anderzijds lijkt het me zeker aan te raden om dit bij individuele citaten tot iets optioneels te maken. Mogelijk worden daardoor op den duur steeds meer citaten van betrouwbare eerdere aanhalingen voorzien. De Wikischim (talk) 16:33, 6 July 2018 (UTC)

Verdere thema's alhier

[edit]
  • Landengerichte copyright orientatie
  • Themagerichte copyright presentatie
  • Verdieping inzicht in de creatieve daad van het verzamelen, selecteren en presenteren van quotes

Meer algemene thema's met betrekking tot de herinrichting van Wikiquote

[edit]
  • Beleidsvorming:
    • Inventariseren van directe en indirecte belanghebbers, wat Wikiquote voor heb alle kan betekenen, en tot wat voor beleid (doelen, wegen, middelen en prioriteiten) dit kan leiden
    • Afrekenen dat Wikiquote alles en iedereen moet wijken voor het dogma dat om "markante quotes te verzamelen: quotes die meer dan eens worden aangehaald"...!?
      Dit is beslist een heel belangrijk punt! "Markant" betekent zoveel als opvallend /verrassend, ofwel een geheel subjectieve beleving. Op Wikiquote-nl is het daarentegen een jaar of drie geleden aangegrepen om op volkomen selectieve en willekeurige gronden allerlei "niet-markante" citaten en soms hele pagina's weg te gooien. Op deze manier zijn er citaten verwijderd die allang een bronvermelding en daarnaast soms al meerdere verifieerbare aanhalingen hadden, puur op grond van de redenering dat ze volgens dit door iemand bedachte criterium "niet markant" waren en dus ook geen bestaansrecht hadden. Daarnaast heeft het stug doordrukken van deze regel gezorgd voor weken- en zelfs maandenlange discussies tussen enkele medewerkers waarvan het rendement uitsluitend negatief is geweest. Dit beleid had natuurlijk nooit zo mogen worden aangenomen. De Wikischim (talk) 16:48, 6 July 2018 (UTC)
    • In de ruimste zin draait Wikiquote om het bieden van een ingang tot het oorspronkelijke gedachtegoed van de mensheid, dat je met elkaar zo effectief en efficiënt mogelijk wilt ontsluiten.
    • De complementariteit van Wkiquote benadrukken, naast
  • Een meer open karakter... met zelf misschien ook uitnodigen, er zelf op uit trekken om te werven en te presenteren, en te representeren
  • Een historie over de opzet en betrokkenen
  • Een presentatie van de directe betrokkenen en hun motieven
  • Voorbeelden van goede artikelen
  • Mogelijkheden tot directe participatie van specialisten
  • Afwegen of je al dan niet zelf wilt gaan vertalen

Zie ook

[edit]

Bronnen

[edit]
[edit]
Retrieved from "https://en.wikiquote.org/w/index.php?title=User:Mdd/Werkgroep_Copyright_op_Wikiquote&oldid=2426771"